กบฏ ร.ศ. 130 หรือ กบฏเก็กเหม็ง หรือ กบฏน้ำลาย เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2455 (ร.ศ. 130) ก่อนการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 สองทศวรรษในสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อนายทหารและปัญญาชนกลุ่มหนึ่ง วางแผนปฏิบัติการโดยหมายให้พระมหากษัตริย์ทรงพระราชทานรัฐธรรมนูญให้ และเปลี่ยนแปลงการปกครองสู่ระบอบประชาธิปไตย แต่แผนการแตกเสียก่อน จึงมีการจับกุมผู้คิดก่อการหลายคนไว้ได้ 91 คน คณะตุลาการศาลทหารมีการพิจารณาตัดสินลงโทษให้จำคุกและประหารชีวิต โดยให้ประหารชีวิตหัวหน้าผู้ก่อการจำนวน 3 คน คือ ร.อ.เหล็ง ศรีจันทร์ ร.ท.จรูญ ณ บางช้าง และ ร.ต.เจือ ศิลาอาสน์ ลงโทษจำคุกตลอดชีวิต 20 คน จำคุกยี่สิบปี 32 คน จำคุกสิบห้าปี 6 คน จำคุกสิบสองปี 30 คน [1] แต่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงมีพระบรมราชวินิจฉัย และได้มีพระบรมราชโองการพระราชทานอภัยโทษ ละเว้นโทษประหารชีวิต ด้วยทรงเห็นว่า ทรงไม่มีจิตพยาบาทผู้คิดประทุษร้ายแก่พระองค์
คณะผู้ก่อการได้รวมตัวกันเป็น ครั้งแรกเมื่อวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2455 ประกอบด้วยผู้ร่วมคณะเริ่มแรกจำนวน 7 คน คือ [2]
ร.อ.ขุนทวยหาญพิทักษ์ (หมอเหล็ง ศรีจันทร์) เป็นหัวหน้า
ร.ต.เหรียญ ศรีจันทร์ จาก กรมทหารราบที่ 11 รักษาพระองค์
ร.ต.จรูญ ษตะเมษ จากกองปืนกล รักษาพระองค์
ร.ต.เนตร์ พูนวิวัฒน์ จาก กองปืนกล รักษาพระองค์
ร.ต.ปลั่ง บูรณโชติ จาก กองปืนกล รักษาพระองค์
ร.ต.หม่อมราชวงศ์แช่ รัชนิกร จาก โรงเรียนนายสิบ
ร.ต.เขียน อุทัยกุล จาก โรงเรียนนายสิบ
คณะผู้ก่อการวางแผนจะก่อการในวัน ที่ 1 เมษายน ซึ่งเป็นวันพระราชพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา และวันขึ้นปีใหม่ ผู้ที่จับฉลากว่าต้องเป็นคนลงมือลอบปลงพระชนม์ คือ ร.อ.ยุทธ คงอยู่ (หลวงสินาด โยธารักษ์) เกิดเกรงกลัวความผิด จึงนำความไปแจ้งหม่อมเจ้าพันธุ์ประวัติ ผู้บังคับการกรมทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์ และพากันนำความไปแจ้ง สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ
ความทราบไปถึงพระบาทสมเด็จพระ มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประทับอยู่ที่พระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม คณะทั้งหมดจึงถูกจับกุมเมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ ถูกส่งตัวไปคุมขังที่คุกกองมหันตโทษ ที่สร้างขึ้นใหม่ และได้รับพระราชทานอภัยโทษในพระราชพิธีฉัตรมงคล เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2467 ครบรอบปีที่ 15 ของการครองราชย์
อ้างอิง
1.^ เพลิง ภูผา.ย้อนรอยขบวนการยึดอำนาจ ปฏิวัติเมืองไทย. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์เครือเถา, พ.ศ. 2550. 232 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-8337-16-6
2.^ ณัฐนันท์ สอนพรินทร์.เจาะลึก สมาคมลับ กับการปฏิวัติโลก. กรุงเทพ : อมรินทร์บุ๊คเซ็นเตอร์, พ.ศ. 2550. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-7489-88-0
ด • พ • กกบฏ ปฏิวัติ รัฐประหาร และการลุกฮือของประชาชนในประเทศไทย (พ.ศ. 2455 – พ.ศ. 2549)
ปฏิวัติ การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475
รัฐประหาร รัฐประหาร พ.ศ. 2476 (พระยามโนฯ ปิดสภา) • รัฐประหาร พ.ศ. 2476 (พระยาพหลฯยึดอำนาจ) • รัฐประหาร พ.ศ. 2490 • รัฐประหารเงียบ พ.ศ. 2491 • รัฐประหาร พ.ศ. 2494 • รัฐประหาร พ.ศ. 2500 • รัฐประหาร พ.ศ. 2501 • รัฐประหาร พ.ศ. 2514 • รัฐประหาร พ.ศ. 2519 • รัฐประหาร พ.ศ. 2520 • รัฐประหาร พ.ศ. 2534 • รัฐประหาร พ.ศ. 2549
กบฏ กบฏ ร.ศ. 130 (พ.ศ. 2455) • กบฏบวรเดช พ.ศ. 2476 • กบฏนายสิบ พ.ศ. 2478 • กบฏพระยาทรงสุรเดช พ.ศ. 2482 • กบฏเสนาธิการ พ.ศ. 2491 • กบฏวังหลวง พ.ศ. 2492 • กบฏแมนฮัตตัน พ.ศ. 2494 • กบฏ พ.ศ. 2507 • กบฏ พ.ศ. 2520 • กบฏยังเติร์ก พ.ศ. 2524 • กบฏทหารนอกราชการ พ.ศ. 2528
การลุกฮือของประชาชน กบฏสันติภาพ พ.ศ. 2495 • เหตุการณ์ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516 • เหตุการณ์ 6 ตุลา พ.ศ. 2519 • พฤษภาทมิฬ พ.ศ. 2535
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น